Weg met vochtproblemen

Vochtproblemen kunnen zich op verschillende manieren in de woning manifesteren: opstijgend vocht, waterdoorslag, koudebruggen, indringend vocht door een lek of constructiefout, … De gevolgen zijn nagenoeg altijd nefast voor het wooncomfort en de gezondheid van de bewoners en het gebouw zelf. Eddy Jennen van de gespecialiseerde firma Noten zoekt met ons naar oplossingen.

Constructiefouten

Een eerste soort van vochtproblemen zijn constructiefouten of lekken. Een fout in een waterkerende laag, een terreinaanleg die boven de waterkering reikt, slecht geplaatst daklood, een slechte aansluiting van een aanbouw op een bestaand woningdeel, … ze bieden (regen)water altijd een weg naar binnen. “Vervelend hierbij is dat het vochtprobleem zich niet altijd ‘toont’ waar het probleem zich stelt. Het echte probleem kan zich soms zelfs ver van de vochtplek stellen”, vertelt Eddy Jennen. “Vaak is ingrijpen in de constructie de enige correcte en afdoende oplossing om het probleem te verhelpen. In andere gevallen kan een lokale hydrofuge ook al soelaas bieden. Denk dan bijvoorbeeld aan een aanbouw aan een bestaande woning, zoals een veranda of erker. Wanneer die niet correct gebeurt, kan er regenwater in de muur doordringen. Een ander voorbeeld is het niet openlaten van enkele stootvoegen boven de waterkerende laag. Ook hier kan een hydrofuge een oplossing bieden. Zo vermijd je dat de muur moet worden opgebroken.”

Opstijgend vocht

Een typisch fenomeen - vaak in oudere woningen - is opstijgend vocht. Je herkent het probleem aan verkleuringen in de muur of afstotingsverschijnselen van het pleisterwerk. Eddy Jennen: “Die randverschijnselen zijn te wijten aan de zouten en mineralen die in het optrekkende grondwater zitten. Ze willen uit de muur dringen en duwen wat hen tegenhoudt gewoon weg.
Opstijgend vocht is mogelijk door de capillaire werking in de muur. Het probleem is dan ook vrij gemakkelijk te verhelpen door de injectie van een product dat een barrière legt en zo de opstijgende werking doorbreekt. In de handel zijn tal van producten verkrijgbaar voor een dergelijke injectie. Alleen is het als leek moeilijk om een kwalitatief product te onderscheiden. Daarom schakel je toch best een vakman in voor deze klus.”

Een ander voordeel dat een vakman biedt, is advies bij de afwerking van de behandelde muren. Het is belangrijk dat hiermee voldoende lang wordt gewacht tot al het aanwezig vocht is verdampt. “De zouten en mineralen blijven na dit droogproces in de muur achter en kunnen schade berokkenen aan de nieuwe afwerking. Vaak is een aangepaste cementering of zelfs een voorzetwand nodig om dit te vermijden.”

Doorslaand vocht

Vochtdoorslag zie je zowel bij oude als recentere woningen. “Bij bestaande woningen zijn het doorgaans de volsteense muren aan de slagregenkant die hier onder te lijden hebben. En dit bij voorjaars- en najaarsstormen die gepaard gaan met felle wind. Het regenwater wordt dan als het ware naar binnen gedreven. Een hydrofuge van de buitengevel volstaat al om het verschijnsel tegen te gaan. Tegenwoordig worden hiervoor olygomere syloxanen gebruikt. De kwaliteit van deze hydrofugeproducten wordt bepaald door hun alkalibestendigheid. Ga er maar vanuit dat hoe duurder een product, des te beter deze bestendigheid en des te duurzamer het resultaat. Belangrijk is wel dat de muur voor de behandeling in een goede staat wordt gebracht. Het voegwerk moet in orde zijn en eventuele barsten moeten worden weggewerkt. Anders creëer je nog een emmer met een gat.”

Koudebruggen

Koudebruggen kunnen ook aanleiding geven tot vochtproblemen. Een koudebrug is volgens de bouwfysica een constructieonderdeel waarvan het warmteverlies groter is dan het warmteverlies van de omliggende bouwelementen. Of simpel gesteld: een koudebrug is een zwakke schakel in de warmte-isolatie van de woning. Dit komt onder meer voor op plaatsen waar een binnenmuur een buitenmuur raakt, een vloerplaat de buitenmuur raakt, een muur op de fundering rust, een balk gestort is boven ramen of bij een dakrand, of de isolatie doorboord wordt door spouwhaken of leidingen.

Waterdamp

“Dergelijke koudebruggen zijn dus koude zones in de gevel. Het gevolg is dat warme lucht met waterdamp op deze vlakken gaat afkoelen. De waterdamp wordt zo weer omgezet in vocht. Na verloop van tijd zal zich zelfs schimmel gaan vormen op deze vochtplekken. Dergelijke vochtplekken te wijten aan koudebruggen zie je vaak het eerst optreden in de slaapkamer.

Het vochtprobleem verhelpen, vraagt een combinatie van maatregelen. In eerste instantie dient de isolatie nagekeken te worden. Wanneer die onbestaande of ondermaats is, kan bijkomend worden geïsoleerd. Een bestaande spouwmuur kan bijvoorbeeld opgevuld worden. Daarnaast bekijk je best ook hoe het zit met de ventilatie van de ruimte of het gebouw in kwestie. Verwar een openstaand raam niet met ventileren. Een afdoende oplossing kan zijn een rooster boven een raam laten plaatsen of een ventilatieopening maken naar een eventuele leegstaande zolder boven de slaapkamer”, tipt Eddy Jennen.

Schimmel

Schimmelvorming kan zich ook voordoen in recentere gebouwen zonder verdiepingsstructuur. Hier is geen natuurlijk ventilatie-effect meer doordat de woning behoorlijk luchtdicht is gebouwd en doordat er geen ‘schoorsteeneffect’ van een traphal is. Temperatuurverschillen tussen twee verdiepingen zorgen immers voor een drijvende kracht die ventilatiestromen veroorzaakt. Wanneer zo’n gebouw dan ook nog eens slecht wordt geventileerd, stapelt (leef)vocht zich op in deze woning. Het probleem is vrij eenvoudig te verhelpen door te zorgen voor ventilatievoorzieningen.

Natte schoorstenen

Schoorstenen durven ook wel eens knooppunten voor allerhande vochtproblemen te zijn. Eddy Jennen denkt in eerste instantie aan vochtdoorslag omwille van een slechte waterdichting. Wanneer het metselwerk in goede staat is, kan hier ook weer gewerkt worden met een hydrofuge.

Een ander verschijnsel is condensatie. “Die is vaak te wijten aan een te grote diameter van het schoorsteenkanaal en de lage rookgastemperaturen van hoogrendementsketels, waardoor de rookgassen al in het kanaal afkoelen en de waterdamp erin condenseert. Dit probleem stelt zich wanneer een oude verwarmingsinstallatie wordt vervangen door een nieuwe. Een oplossing hier is het plaatsen van een nieuwe schoorsteenvoering in roestvrij staal. De eerlijkheid gebied wel te zeggen dat je het probleem wel minder ziet door de intrede van de condenserende verwarmingsketels. Hier worden immers aangepaste rookkanalen gebruikt – die eventueel in het bestaande schoorsteenkanaal kunnen worden geplaatst.”

Water in de kelder

Ook ondergronds kan water nog voor geduvel zorgen. We verwijzen dan heel precies naar kelders en kruipkelders. Wanneer je met een kelder wilt bouwen, raadt Eddy Jennen aan om te kijken of grondwater een probleem is in de streek waar je bouwt. In dergelijke gevallen kies je best voor een systeem in gestort beton. Een kelder in gewoon metselwerk wordt buiten en eventueel binnen afgewerkt met een cementering. Probleem is echter dat de nitraten en sulfaten in het grondwater agressief zijn voor de cementering, waardoor je na verloop van tijd problemen kan krijgen.

“Wanneer je een bestaande woning koopt met vocht- of lekkageproblemen in de kelder laat je dit best goed beoordelen door een specialist. Zo vermijd je dat je achteraf voor dure verrassingen komt te staan wanneer je de kelder toch waterdicht wil maken.”
Voor een kruipkelder – die minder frequent wordt gebruikt – stelt zich geen probleem wanneer het hier vochtig is. Een goede verluchting biedt hier al voldoende soelaas.

 

Meer info: Noten

Opstijgend vocht

Een typisch fenomeen - vaak in oudere woningen - is opstijgend vocht. Je herkent het probleem aan verkleuringen in de muur of afstotingsverschijnselen van het pleisterwerk. Die randverschijnselen zijn te wijten aan de zouten en mineralen die in het optrekkende grondwater zitten. Ze willen uit de muur dringen en duwen wat hen tegenhoudt gewoon weg. Opstijgend vocht is mogelijk door de capillaire werking in de muur. Het probleem is dan ook vrij gemakkelijk te verhelpen door de injectie van een product dat een barrière legt en zo de opstijgende werking doorbreekt. In de handel zijn tal van producten verkrijgbaar voor een dergelijke injectie. Alleen is het als leek moeilijk om een kwalitatief product te onderscheiden. Daarom schakel je toch best een vakman in voor deze klus.
Een ander voordeel dat een vakman biedt, is advies bij de afwerking van de behandelde muren. Het is belangrijk dat hiermee voldoende lang wordt gewacht tot al het aanwezig vocht is verdampt. De zouten en mineralen blijven na dit droogproces in de muur achter en kunnen schade berokkenen aan de nieuwe afwerking. Vaak is een aangepaste cementering of zelfs een voorzetwand nodig om dit te vermijden.

Koudebruggen

Koudebruggen kunnen ook aanleiding geven tot vochtproblemen. Een koudebrug is volgens de bouwfysica een constructieonderdeel waarvan het warmteverlies groter is dan het warmteverlies van de omliggende bouwelementen. Of simpel gesteld: een koudebrug is een zwakke schakel in de warmte-isolatie van de woning. Dit komt onder meer voor op plaatsen waar een binnenmuur een buitenmuur raakt, een vloerplaat de buitenmuur raakt, een muur op de fundering rust, een balk gestort is boven ramen of bij een dakrand, of de isolatie doorboord wordt door spouwhaken of leidingen.
Dergelijke koudebruggen zijn dus koude zones in de gevel. Het gevolg is dat warme lucht met waterdamp op deze vlakken gaat afkoelen. De waterdamp wordt zo weer omgezet in vocht. Na verloop van tijd zal zich zelfs schimmel gaan vormen op deze vochtplekken. Dergelijke vochtplekken te wijten aan koudebruggen zie je vaak het eerst optreden in de slaapkamer.
Het vochtprobleem verhelpen, vraagt een combinatie van maatregelen. In eerste instantie dient de isolatie nagekeken te worden. Wanneer die onbestaande of ondermaats is, kan bijkomend worden geïsoleerd. Een bestaande spouwmuur kan bijvoorbeeld opgevuld worden. Daarnaast bekijk je best ook hoe het zit met de ventilatie van de ruimte of het gebouw in kwestie. Verwar een openstaand raam niet met ventileren. Een afdoende oplossing kan zijn een rooster boven een raam laten plaatsen of een ventilatieopening maken naar een eventuele leegstaande zolder boven de slaapkamer.

Natte schoorstenen

Schoorstenen durven ook wel eens knooppunten voor allerhande vochtproblemen te zijn. Er zijn verschillende oorzaken. Een eerste is vochtdoorslag omwille van een slechte waterdichting. Wanneer het metselwerk in goede staat is, kan hier ook weer gewerkt worden met een hydrofuge.Een ander verschijnsel is condensatie. Die is vaak te wijten aan een te grote diameter van het schoorsteenkanaal en de lage rookgastemperaturen van hoogrendementsketels, waardoor de rookgassen al in het kanaal afkoelen en de waterdamp erin condenseert. Dit probleem stelt zich wanneer een oude verwarmingsinstallatie wordt vervangen door een nieuwe. Een oplossing hier is het plaatsen van een nieuwe schoorsteenvoering in roestvrij staal. De eerlijkheid gebied wel te zeggen dat je het probleem wel minder ziet door de intrede van de condenserende verwarmingsketels. Hier worden immers aangepaste rookkanalen gebruikt – die eventueel in het bestaande schoorsteenkanaal kunnen worden geplaatst.

Water in de kelder

Ook ondergronds kan water nog voor geduvel zorgen. We verwijzen dan heel precies naar kelders en kruipkelders. Wanneer je met een kelder wilt bouwen, kijk je best of grondwater een probleem is in de streek waar je bouwt. In dergelijke gevallen kies je best voor een systeem in gestort beton. Een kelder in gewoon metselwerk wordt buiten en eventueel binnen afgewerkt met een cementering. Probleem is echter dat de nitraten en sulfaten in het grondwater agressief zijn voor de cementering, waardoor je na verloop van tijd problemen kan krijgen.
Wanneer je een bestaande woning koopt met vocht- of lekkageproblemen in de kelder laat je dit best goed beoordelen door een specialist. Zo vermijd je dat je achteraf voor dure verrassingen komt te staan wanneer je de kelder toch waterdicht wilt maken.
Voor een kruipkelder – die minder frequent wordt gebruikt – stelt zich geen probleem wanneer het hier vochtig is. Een goede verluchting biedt hier al voldoende soelaas.