Aanbevolen partners

Renson - Ventilatie, zonwering
zehnder logo
Logo Bosch
Ventileren

Ventilatiespecialist: Schimmeltje hier, schimmeltje daar

Nu de herfst goed begonnen is, beginnen we ons stilaan terug zorgen te maken over vocht in huis. De goede huisvader weet dat dit gepaard kan gaan met het ontstaan van schimmels. Goed weten wat er eigenlijk gaande is, helpt al heel veel en bovendien - zoals wel te verwachten is in deze rubriek - is ventilatie ook een deel van de oplossing.
 

Soms kan een ventilatiesysteem het probleem van schimmels vergroten door de verspreiding ervan. Een reden extra om schimmels even van kortbij te bekijken.

Schimmel

Schimmels zijn een natuurlijk verschijnsel. In de buitenomgeving kan je ze de komende dagen goed herkennen aan de geur van het bos waar de bladeren gevallen zijn. De geur die we rieken zijn voor een deel eigenlijk de onzichtbare sporen van de schimmels. De schimmels die in het bos ontstaan hebben als doel de dode bladeren en takken af te breken. Op die manier zorgen schimmels continu voor een vernieuwing van de natuur. 

Zonder het te weten ademen we dagelijks verschillende soorten schimmels in. De meeste schimmels die in open lucht in de natuur voorkomen zijn niet schadelijk in de dosis waarin ze voorkomen.

Binnen in huis kan er echter een opstapeling van schimmels ontstaan. Een belangrijke indicatie is een muffe geur die vooral bij regenweer in huis herkenbaar zal zijn. De relatieve vochtigheid kan in een slecht geventileerde woning oplopen tot meer dan 70%. Naast een muffe geur zijn typische donkere plekken op muren een belangrijke indicatie van schimmels. Soms moet je even een kast wegnemen of een stukje behang losmaken (als dat al niet vanzelf gebeurt), maar schimmels kan je niet goed verbergen.

Waar komen schimmels vandaan?

De sporen van schimmels zijn steeds aanwezig in de lucht. De meeste soorten schimmels zijn ongevaarlijk zolang er onvoldoende vocht aanwezig is. Wanneer er een waterlek geweest is, opstijgend vocht in de muren zit of wanneer de luchtvochtigheid in de woning te hoog wordt (bijvoorbeeld door te weinig te ventileren), dan heeft schimmel de ideale voedingsbodem. Een ondergelopen kelder is dus niet alleen een probleem van het water en de schade die onmiddellijk zichtbaar is. Ook de schimmels die enkele dagen later zichtbaar worden zijn een probleem.

Waarom is schimmel een probleem?

Schimmels produceren allergenen (stoffen die allergische reacties veroorzaken ), irriterende stoffen en soms ook giftige stoffen (mycotoxine). Schimmels of sporen van schimmels inademen kan bij gevoelige personen allergische reacties veroorzaken. Deze reacties lijken op deze van hooikoorts: lopende neus, rode ogen en huiduitslag. De reactie kan onmiddellijk zijn, maar kan ook vertraagd optreden. Mensen die last hebben van astma kunnen een astma-aanval krijgen. Langdurige blootstelling kan ook allergieën veroorzaken bij gezonde mensen.

Hoe geraak ik schimmels kwijt?

Je kunt onmogelijk voorkomen dat schimmels in de lucht je woning binnenkomen. Sommige mensen zweren bij zeer goede filters op hun D-systeem en rekenen er zo op dat er geen schimmels binnenkomen. Diverse onderzoeken (waarvan enkele nog geen definitieve conclusies getoond hebben) tonen aan een goede filter geen garantie is op een woning zonder schimmel. Diezelfde onderzoeken tonen (voorlopig toch) aan dat de schimmelconcentratie aanzienlijk daalt vlak na de filter, maar dat dit geen grote daling veroorzaakt in de woning.

Het beste middel tegen de vorming van schimmel is zorgen dat er geen voedingsbodem voor deze schimmel is. Praktisch wilt dit zeggen dat je het droog moet houden. Een relatieve vochtigheid van meer dan 70% is absoluut uit den boze. Tussen 30% en 50% relatieve vochtigheid bij 21°C is prima om de groei van schimmels te voorkomen.

Als je al last hebt van schimmels moet je achtereenvolgens de volgende stappen zetten om het probleem op te lossen:

  • Ruim de schimmel op: dit is een werkje waarbij je best bescherming voor handen, armen, ogen en longen gebruikt (lange handschoenen, bril en stofmasker geschikt voor dit werk). Water met een detergent is absoluut nodig om de schimmels weg te krijgen. Vergeet niet om na de reiniging alles af te drogen. Op een nat oppervlak komen de schimmels gemakkelijk terug
  • Los de oorzaak van het ontstaan van de schimmel op. Als dit een waterlek was, dan moet dat eerst opgelost worden. Als het een te hoge luchtvochtigheid binnen is, plaats dan een ventilatiesysteem.

Schimmel is een modern probleem

Het is vandaag heel erg logisch om een nieuw woning erg goed te isoleren. Voor bestaande woningen wordt deze energiebewuste keuze ook vaker gemaakt. Het volgende zou elke verbouwer moeten weten. Als er op de vensters van de woning condens aan de binnenkant ontstaat, ga dan niet zomaar de ramen vervangen door super isolerende tegenhangers. 

Wanneer er (condens)water aan de binnenkant op de ramen ontstaat, dan is er in de woning een probleem van hoge luchtvochtigheid. De condensvorming op de koude ramen zijn het bewijs dat er een probleem is. Door de ramen te vervangen door super isolerende ramen, wordt het probleem van te hoge luchtvochtigheid niet opgelost. Wanneer tegelijk met het vervangen van de ramen geen actie rond ventilatie ondernomen wordt, zal er na verloop van tijd schimmel ontstaan naast de ramen. De ramen zelf zijn dan beter geïsoleerd dan de muur waar ze in staan en het probleem van condensatie verschuift zich.

Het ventilatiesysteem kan een probleem zijn

Hoewel ventilatie gewoonlijk een prima oplossing is voor een te hoge luchtvochtigheid in de woning, kan het gebeuren dat het ventilatiesysteem zelf een probleem met schimmels vergroot.

Het sleutelwoord in de verklaring hiervoor is “vocht”. In een ventilatiesysteem kan er immers vocht ontstaan. In een balansventilatiesysteem is dit in de warmtewisselaar. In een C-systeem is dat op de plaats waar koude buitenlucht in contact komt met warme binnenlucht. Voor een D-systeem met een platenwarmtewisselaar is het daarom zeer belangrijk dat de condensafvoer regelmatig nagekeken en zuiver gemaakt wordt. Voor een C-systeem kan best jaarlijks even het rooster aan de binnenkant van de woning zuiver gemaakt worden. Zeker wanneer je als bewoner de gewoonte hebt om het ventilatiesysteem uit te schakelen (dat mag eigenlijk niet), moet je extra aandacht hebben voor dit onderhoud. Bij een C-systeem zorgt het dichtzetten van de kleppen voor een beetje condensatie aan de binnenkant van de klep waardoor daar schimmels kunnen ontstaan. Bij een D-systeem kan stilstaand water ontstaan in de warmtewisselaar waardoor daar schimmels zouden kunnen kweken.

De conclusie is simpel

Ventileer! En blijf ventileren!

En als je meer wilt lezen over schimmels: Epa


AuteurAndy Camps - augustus 2011

Identikit ventilatiespecialist Andy Camps
 

Andy Camps heeft ruim 10 jaar ervaring als lesgever, ontwerper en plaatser van woningventilatiesystemen. Voor Habitos.be geeft hij alle info over de verschillende ventilatiesystemen, de regels en nog veel meer.

 

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in