Collectieve verwarming : een economische en ecologische oplossing ?

Collectieve verwarming in één gebouw

In appartementsgebouw zijn er twee mogelijkheden om te verwarmen; ofwel krijgt ieder appartement een individuele verwarmingsketel ofwel krijgt het gebouw één ketel die alle appartementen van warmte voorziet. Met een individuele ketel heeft iedere eigenaar de vrijheid om zijn ketel, het vermogen en het brandstoftype vrij te kiezen. Of toch in zoverre de basisakte en de technische mogelijkheden van het gebouw die vrijheid laten. De eigenaar of gebruiker bepalen verder zelf of en wanneer ze hun ketel vernieuwen, onderhouden, … Er is geen beslissing van de vereniging van mede-eigenaars nodig. Kortom, een individuele verwarming biedt over het algemeen een grotere controle.
Maar de collectieve verwarming kan daar ook z’n voordelen tegenover zetten: de investeringskost wordt gedeeld over alle eigenaars, ze hoeven zich niet om het onderhoud te bekommeren – dat is een taak voor de syndicus – en de omvang van het brandstofvolume laat vaak toe om kortingen af te dwingen bij de leverancier. En dan hebben we het nog niet over de plaatswinst in het appartement. Daartegenover staat wel dat de eigenaars en bewoners inboeten aan autonomie en flexibiliteit in het beheer van de verwarming. Meestal wordt de start en het einde van het stookseizoen opgelegd door het complex en er is geen vrijheid in de brandstofkeuze. Wanneer de appartementen niet uitgerust zijn met individuele meters vertalen de inspanningen om energie te besparen zich niet op de individuele factuur van de bewoners.

Warmtenetten: collectieve verwarming op wijkniveau

Warmtenetten beginnen nog maar pas op te komen in Vlaanderen, er bestaan al dergelijke netten in onder meer Torhout, Roeselare, Turnhout en Antwerpen. Naar schatting 10% van de Europese bevolking is aangesloten op zo’n warmtenet. In IJsland loopt dat getal op tot 95%.
Maar wat is dat nu zo’n warmtenet? Het is een concept van centrale warmteproductie dat een groep gebouwen van warmte voorziet. Die voorziening kan op wijkniveau of zelfs op niveau van een klein dorp zijn. Om de warmte tot in de woningen te brengen, vraagt een warmtenet om een uitgebreid leidingennetwerk.
Een warmtenet heeft bepaalde beperkingen. Zo moet het leidingennet goed geïsoleerd worden om warmteverliezen tijdens het transport maximaal te beperken. Het installeren van een warmtenet vraagt ingrijpende werkzaamheden en dat is niet altijd vanzelfsprekend in een bestaande wijk.
 
Gelukkig staan daar ook economische, ecologische en technische voordelen tegenover. Dankzij centrale productie-eenheid blijft de gebruiker gespaard van onderhoud en de regelingen voor de brandstoftoevoer (afsluiten energiecontract). Een warmtenet maakt ook betere rendementen mogelijk en de verdeling van de kosten, waardoor de eindgebruiker lagere energiekosten heeft in vergelijking met een individuele verwarming. Vanuit ecologisch oogpunt tot slot is een collectieve verwarming minder vervuilend dan kleinere ketels. Bovendien is het gebruik van alternatieve energiebronnen zoals aardwarmte, biomassa, hout, warmtekrachtkoppeling, … veel eenvoudiger en rendabeler.
 
Auteur: Marie-Eve Rebts – oktober 2016