Voor elke gevel het juiste materiaal

We delen de bestaande gevelmaterialen gemakshalve op volgens hun gewicht. Het gewicht van je gevel heeft namelijk een invloed op de fundering van je toekomstig huis. Bouw je met zwaardere materialen zoals baksteen, beton of natuursteen, dan heb je een veel stevigere fundering nodig dan wanneer je bouwt met hout of metalen gevelplaten. Is de ondergrond wel geschikt voor een zware fundering met bijvoorbeeld een kelder? Bovendien: hoe zwaarder je fundering, des te meer ze vergt van je bouwbudget. De keuze voor lichte bouwmaterialen kan toelaten voor een lichtere fundering te kiezen.

De gevel kan ook een rol spelen op akoestisch vlak. Stenen muren bieden meer massa en dus een betere geluidsisolatie dan houten bekleding. Zowel voor de zware en de lichtere gevelmaterialen als voor de geïntegreerde gevelsystemen bekijken we wat de voor- en nadelen zijn.

Zware materialen

Baksteen

Een baksteen wordt gemaakt van klei, die in een bepaalde vorm geperst - strengperssteen - of gesmeten - handvormsteen - wordt, waarna de stenen in de oven gebakken worden.
Een aantal voordelen van de gevelsteen zijn onder andere zijn vormvastheid en zijn goede isolerende eigenschappen. Een bakstenen muur kan gemakkelijk 100 jaar meegaan. Een nadeel is dat het opmetsen en invoegen van baksteen arbeidsintensief is.
Met baksteen kan je zowel strak en modern als tijdloos en klassiek bouwen. Wie van oude materialen houdt, ziet een gevel in recuperatiesteen misschien wel zitten. Bevraag je eerst goed hierover en licht je architect en aannemer op tijd in over je plannen.

Lees ook het artikel ‘Gevelsteen’ op Habitos.be

Keramische tegels

Als alternatief voor baksteen kan je ook kiezen voor geveltegels of leien. Je verkrijgt er een gladder effect mee. Geveltegels en leien zijn dunner dan baksteen waardoor je meer plaats wint voor bijvoorbeeld een dikkere isolatie. De installatie gebeurt op een raamwerk en is minder arbeidsintensief, omdat er geen metsel- en voegwerk bij te pas komt. Om zulke gevels echt winddicht te krijgen, moet je voegen goed afkitten of zorgen voor een windscherm achter de tegels.
Ook dakpannen kun je gebruiken om je gevel er anders te laten uitzien. Je kan zo bijvoorbeeld je dak naadloos laten overgaan in je gevel. Dakpannen zorgen doorgaans voor een goede afwatering en zijn ook dunner dan baksteen, waarmee je weer plaats wint voor isolatie. Ook hier moet je zorgen dat er geen wind of water aan de achterliggende isolatie kan. Deze materialen lenen zich ook voor de renovatie van oudere gevels, omdat ze minder plaats innemen dan baksteen of natuursteen.

Bekijk ook onze pagina over keramische tegels op Habitos.be

Beton

Beton als gevelbekleding bestaat in talloze uitvoeringen. Het grootste voordeel is dat het een solide materiaal is dat erg lang mee gaat. Betonblokken geven je huis een koel en industriëel uiterlijk. Tegelijk is het een budgetvriendelijker bouwmateriaal dan bakstenen of andere gevelmaterialen. Betonblokken kun je ook schilderen met gevelverf, zodat je huis een unieke kleur krijgt.
Een andere manier om met beton in je gevel te werken, is het gebruik van betonnen tegels en platen. Hierin bestaat er veel keuze. Je kan zelfs grotere muurdelen volledig uit beton laten maken. Dit materiaal heeft als voordeel dat je volledig op maat kunt werken en dat je kunt spelen met vormen, zoals ronde gevels… Ook qua afwerking kun je kiezen voor een gladdere of meer ruwe, industriële look.

Lees ook ‘Betonnen gevelstenen’ op Habitos.be

Natuursteen

Als gevelmateriaal kunnen veel soorten natuursteen dienst doen: graniet, basalt, leisteen of zelfs marmer. Mergelsteen uit de streek van Belgisch- en Nederlands Limburg is een eeuwenoude bouwsteen, die al gebruikt werd door de Romeinen. Het is een vanillekleurige kalksteen met een warm karakter. De steen vraagt wel extra zorg bij het metsen: te gebruiken in volledig vorstvrije periodes en met een speciale kalkhoudende cement. De steen combineert mooi met rode baksteen of blauwe hardsteen en komt vooral in een klassiekere architectuur tot zijn volste recht.

Lees ook het artikel ‘Mergelsteen’ op Habitos.be

Natuursteen past ook in een erg moderne architectuur. Breuksteen zoals schiste of leisteen uit Waalse groeven combineert mooi met een donkere gevel in baksteen of metalen platen (zink, aluminium) of met hout. Natuursteen heb je in verschillende kwaliteiten en kleurschakeringen. Je kan kiezen voor de meer donkere leisteen of andere soorten. Maar stenen met gele of rode accenten kunnen een gevel een heel andere indruk geven. Leisteen met rode schakeringen combineert prachtig met bijvoorbeeld Afzeliahout, koperpanelen of platen van cortenstaal.
Je kan ook werken met steenstrips van natuursteen. Deze zijn beduidend dunner en goedkoper dan de volle stenen. Een alternatief is werken met leien van bijvoorbeeld leisteen. Hiermee bekom je wel een veel gladder effect en is de ruwheid van het materiaal volledig weg.

Lees ook het artikel ‘Breuksteen’ op Habitos.be

Lichte materialen

Hout

Bouwen met hout is steeds meer in trek. Hout heeft dan ook heel wat voordelen: het is een nagroeibare natuurlijke grondstof, heeft een warm karakter en past zowel in hele strakke als meer romantische architectuur. Hout is ook licht, ten opzichte van steen, waardoor je voor een houten woning bijvoorbeeld een veel lichtere fundering nodig hebt. Omdat hout een natuurproduct is en leeft, moet je wel rekening houden met eventuele verkleuring en/of het ‘zetten’ van de houten planken.

Kies voor gevelbekleding hout uit duurzaamheidsklasse I of II, om zeker te zijn dat je hout lang meegaat. Wie van hout houdt, maar afziet van het nodige beits- of verfwerk om de zoveel jaar, gaat beter op zoek naar een harde soort (klasse I) die weinig onderhoud nodig heeft. Heel wat tropische houtsoorten komen hiervoor in aanmerking. Daarbij kun je kiezen tussen houtsoorten die vergrijzen of houtsoorten die hun eigenlijke kleur blijven behouden.

Ga hierbij voor hout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen en mijd hout afkomstig uit illegaal gekapte wouden. Kies voor de behandeling van hout voor natuurlijke producten of producten met een lage milieubelasting. Chemische behandeld hout kan namelijk niet goed gerecycleerd worden. Geperste houten platen, doorgaans afgewerkt met een gekleurde laag zijn een onderhoudsvriendelijk alternatief voor onbehandeld hout. Naar recyclage toe scoren deze platen iets minder goed dan onbehandeld hout.

Lees ook ‘Hout’ op Habitos.be

Pleister

Er bestaan verschillende soorten pleister voor buitenmuren, zoals pleister op basis van kunsthars of op basis van mineralen (cement, of het ecologische strasskalk).
Pleisterwerk is een flexibel materiaal, waardoor je kunt spelen met vormen. Er is ook wel wat variatie aan kleuren beschikbaar. Omdat het een dun gevelmateriaal is, blijft er veel plaats over voor de isolatie. Vooral bij renovatie (na-isoleren) is pleister een dankbaar gevelmateriaal.
Pleisters op basis van mineralen hebben een ruwer uiterlijk, zijn zelfreinigend maar minder waterafstotend. Ze zijn dampdoorlatend (toch zeker de ecologische versies) zodat ze zorgen voor een gezond binnenklimaat.
Pleisters van kunsthars hebben een strak en glad uitzicht en kun je gemakkelijk rechtstreeks op de isolatie aanbrengen.
Hou van bij het ontwerp van je renovatie of nieuwbouw al rekening met het gebruik van gevelpleister en stem er de keuze van dakrand, vensterbanken, … op af, zodat je later geen lelijke ‘afdruipplekken’ op je gevelpleister krijgt.

Lees ons uitgebreid artikel over gevelpleisters op Habitos.be

Leem

Iedereen kent de lemen huisjes van Bokrijk. Maar lemen huizen kunnen ook in deze tijden van hoge comforteisen. Een lemen huis is opgebouwd uit een houten structuur doorweven met twijgen. Die twijgen krijgen een leemlaag. Je creëert zo een authentieke gevel en zorgt binnen voor een dampopen, gezond klimaat (als je voor de binnenwanden ook met dampopen materialen werkt). Omdat leem krimpt en uitzet, moet je er wel voor zorgen dat alle kieren en gaten geregeld worden bijgewerkt.

Je kan ook werken met ongebakken, aangestampte lemen blokken, de zogenaamde adobetechniek. Voordeel bij de productie van deze blokken is dat er veel minder energie nodig is dan bijvoorbeeld bij baksteen (bakken!). Werken met een mengsel van stro en leem kan ook. Die wordt aangebracht in een dragend houtskelet dat vaak op een bakstenen sokkel rust en afgewerkt is met kalk- of leempleister.

Leem hoeft niet alleen voor rustieke woningen maar kan zeker ook voor strakke, moderne architectuur. Omdat er nog niet veel aannemers zijn die voldoende ervaring hebben met leembouw, moet je hiervoor wel zelf de handen uit de mouwen steken. Maar dat scheelt natuurlijk een flinke slok op de borrel qua bouwbudget.

 Leem en pleister zijn ondergronden die je relatief gemakkelijk kunt verven, als de ondergrond vochtvrij is.

Metaalplaten

Platen of panelen van aluminium, zink of koper zie je ook steeds vaker in het straatbeeld opduiken als gevelbekleding. Ze geven de woning een apart cachet. Behandeld behouden ze hun oorspronkelijk uiterlijk, onbehandeld krijgt het metaal na verloop van tijd een bijzonder patina. Koper slaat groen uit, bepaalde roestgevoelige staalsoorten krijgen een roestbruine of oranje laag. Hierbij moet je er voor zorgen dat de gevelplaten dik genoeg zijn zodat ze lang genoeg mee gaan.
Metaalplaten zijn ook ideaal om je gevel te renoveren of om plaats te maken voor een doorgedreven isolatie. Andere voordelen van metalen gevelbekleding: plooibaar, flexibel, water- en winddicht, onderhoudsarm.
Metalen zijn geen nagroeibare grondstoffen, spring er dus doordacht mee om. Niet alle metaalsoorten zijn geschikt om als buitengevelbekleding te dienen. Er bestaan verschillende soorten gevelbekleding in metaal: gewone platen, klikpanelen, tegels, cassettes. Alles hangt af van wat je mooi vindt en hoe groot of klein je budget is.

Lees ook ‘Metaal’ op Habitos.be

Geïntegreerde gevelbekleding

Met geïntegreerde gevelbekleding bedoelen we gevelmaterialen die twee functies combineren: enerzijds dienen ze als buitengevelbekleding, anderzijds bevatten ze ook al een isolatielaag. Bij deze systemen zit de isolatie namelijk al vast aan de binnenzijde van steen, tegel of paneel. De meest bekende panelen zijn de metalen sandwichpanelen uit de industriebouw, die zeker ook bij woningbouw gebruikt kunnen worden. Daarnaast heb je ook geïsoleerde betonpanelen. Heel recent zijn ook de panelen van baksteen strips met isolatie er aan vast (E-brick Vandersanden).
Het voordeel aan zulke systemen is dat je twee-in-een hebt, waardoor de werkzaamheden aan je gevel sneller kunnen verlopen.

Je ziet, bij de keuze van gevelmaterialen komt meer kijken dan wat je mooi vindt. Heel wat andere dingen spelen ook mee. Zit je toch nog met vragen over het juiste gevelmateriaal, aarzel dan niet om het advies van je architect te vragen. Hij kan mee helpen bij het kiezen van het voor jouw woning meest geschikte gevelmateriaal.
 

Volgende maand: vloeren

Volgende maand gaan we dieper in op het thema ‘vloeren’. Welke materialen kunnen dienen als vloerbedekking? Kan hout in de badkamer of de keuken? Hoe weet ik of een tegel wel slijtvast is? Hoe geraak ik van die lelijke tegelvloer af zonder te moeten breken? Een inspirerend dossier, vanaf 11 februari online.

Auteur: Gretel Kerkhofs - januari 2010